NFT’nin (Non-Fungible token) kısa tarihi
Bazı terimler
- Token: Token’lar, Blockchain ekosisteminde dijital olarak transfer edilebilen varlıklardır.
- ERC-721: Bir blok zincirinde doğrulanabilirlik ve sahiplik kanıtı olarak işlev gören token standardıdır. Benzersiz token’ların en yaygın kod yasalarının genel adı olarak da bilinmektedirler.
- Dapp: Dağıtık veritabanı üzerinde çalışan merkeziyetsiz uygulamalar.
Giriş
Covid-19 etkileri sürerken dijitalleşme ve e-ticaret oranları gösteriyor ki dünya çevrim içi ortama ve dijitale pek bir alıştı. Dijitalleşme demişken kripto ekonomi ve kripto varlıkların yükselişi tüm dünyayı adeta çoktan sarmaya başladı. Kripto varlıklar giderek popüler bir hal alırken her geçen gün yeni ve alışılmadık kavramlar ortaya çıkıyor. Bunların içinde öyle bir terim var ki anlamını hiç bilmiyorsanız “jeton herhalde bu” diyebilirsiniz. Token’dan bahsediyorum.
Okuma önerileri:
- NFT Nedir
- NFT’nin özellikleri ve token standartları
- NFT’ler nerede barındırılıyor: On-chain ve off-chain kavramları
Token için somut (yaşamdaki nesneler/varlıklar) olan veya soyut (dijital/sanal) hemen hemen her şeyin dijital olarak transfer edilebilmesi diyebiliriz.
Örneğin bir menkul kıymet token’ı gerçek hayattaki fiziksel varlıkları temsil edebilir. Bunu sanal platformlar (Decentraland veya The Sandbox: Blokzinciri tabanlı oyun dünyaları) üzerinden arsa satın alarak da yapabilirsiniz.
Bir başka örnek ile açıklamak gerekirse sahip olduğunuz kart koleksiyonunuzdaki ögeleri ERC-721 standatına sahip eşsiz bir varlık olarak token’laştırabilir ve dijital ortamda saklayabilir, başka birine gönderebilir veya bu öğeleri satışa çıkarabilirsiniz.
Token’ların kalbi bugünlerde NFT’de atmaya devam ediyor. 2021 yılı içinde toplam transfer edilen NFT’lerin değeri 1 milyar doları aştı.
O hâlde gelin kripto ekonomi dünyasında 2020 sonları ve 2021’in başlarından itibaren evrenin büyük patlama ile genişlemeye başlaması gibi sürekli büyüyen NFT’nin tarihinin kapısını aralayalım.
NFT’nin kısa tarihi
Herkes tarafından NFT’ların çıkışı Ethereum ile özdeşleştirilse de esasen NFT’lerin ortaya çıkışı Ethereum’dan da eskidir.
NFT’lerdeki ilk çalışmalar ve deneyler, Bitcoin ağında “renkli coinler’in” ortaya çıkmasıyla başladı.
“Bitcoin counterparty” sistemi üzerine inşa edilen Kurbağa Pepe karakterinin illüstrasyonları olan Nadir Pepes ilkler arasındaydı.
Çok enteresandır ama bunlardan bazıları aslında eBay’de satıldı ve bir dizi Nadir Pepes daha sonra New York’ta canlı bir açık artırmada satılmıştır.
Ethereum’daki ilk avatar çalışması
İlk Ethereum tabanlı avatar NFT deneyi/çalışması ise her biri bir dizi “benzersiz” özelliğe sahip 10.000 benzersiz koleksiyon serisinden oluşan CryptoPunks idi.
Larva Labs tarafından geliştirilen CryptoPunks, MetaMask gibi cüzdanlarla kullanılabilen ve NFT’lerle etkileşime girmek için giriş engelini azaltan bir zincir üstü pazara sahipti.
Bugün, sınırlı yapıda olması, erken benimseme ve topluluklarıyla CryptoPunks muhtemelen gerçek dijital antikalar için en iyi markaların başında gelmektedir. Ek olarak, eserlerin Ethereum ağında yaşaması, onları pazar yerleri ve cüzdanlarla birlikte çalışabilir hale getiriyor.
